سپتيك تانك (Septic Tank) به ساده ترين نوع تصفيه خانه تك واحدي اطلاق مي گردد كه در آن تصفيه مكانيكي يا ته نشيني و تصفيه زيستي به واسطه باكتري هاي بي هوازي كه در آن وجود دارد، انجام مي شود. سپتيك تانك در گروه مخازن ساده و پركاربرد براي انواع تصفيه خانه هاي فاضلاب، مخصوصاً فاضلاب هاي بهداشتي- انساني به شمار مي رود.
مخزن سپتيك داراي حوضي براي ته نشيني مواد است كه در آن فاضلاب به صورت متناوب و سرعت كم وارد شده و با توجه به اين كه زمان طولاني در مخزن باقي مي ماند، مواد معلق موجود در آن ته نشين مي شوند و به شكل لجن در مي آيد. پس از تشكيل مواد لجن مانند در كف سپتيك تانك، باكتري هاي بي هوازي وارد عمل شده و باعث هضم مواد ته نشين شده مي شوند. به عبارت ديگر مي توان گفت كه فاضلاب ته نشين شده در قسمت پاييني سپتيك تانك، به واسطه تصفيه بي هوازي، تصفيه شده و مواد آلي و معلق در آن تجزيه مي گردد.
سپتيك تانك و تصفيه فاضلاب
كاربرد مخزن سپتيك تانك
سپتيك تانك مخزني است كه با ته نشيني مواد دفني در آن، تجزيه بيولوژيكي توسط باكتري هاي بي هوازي و زهكشي به منظور تصفيه فاضلاب صورت مي گيرد. اين نوع از مخازن در اماكن و مناطقي كه سيستم زهكشي ضعيف است و دسترسي به شبكه فاضلاب ندارند، بسيار پركاربرد مي باشد.
سپتيك تانك از جمله ساده ترين انواع تصفيه خانه و همچنين پر كاربردترين سيستم براي تصفيه فاضلاب مخصوصا فاضلاب بهداشتي- انساني مي باشد. در اين نوع از مخازن تصفيه فيزيكي و زيستي به ترتيب بر اساس ته نشيني و فعاليت باكتري هاي بي هوازي انجام مي گيرد.
سپتيك تانك از مخزني آجري، پلاستيكي، بتني و يا فايبرگلاس مي باشد كه به قرارگيري آن به صورت زير زميني است و فاضلاب با سرعت كمي و متناوب به آن وارد شده و ته نشين مي گردد. پس از گذشت زماني طولاني، مواد معلق و شناور موجود در فاضلاب ته نشين شده و تجزيه بيولوژيكي آن صورت مي گيرد.
هنگامي كه تجزيه بيولوژيكي آغاز مي شود مواد آلي موجود در فاضلاب كه اكنون ته نشين شده، تحت تأثير واكنش هاي بي هوازي قرار گرفته و تصفيه آن ۵۰ تا ۶۰ درصد انجام مي شود. مي توان سپتيك تانك را از ساده ترين انواع تأسيسات فاضلاب اطلاق كرد زيرا در مناطقي كه امكان زدن چاه وجود ندارد مانند مناطقي كه سطح آب هاي زيرزميني بسيار بالاتر از حد معمول مي باشد يا مناطقي مانند روستاها كه به سيستم فاضلاب مركزي متصل نمي شوند و همچنين حجم فاضلاب آن ها كم است، كاربرد دارد.
مسأله اي كه در مورد سپتيك تانك وجود دارد اين است كه خروجي آن به ميزاني نيست كه بتوان آن را براي آبياري به كار گرفت و يا آن را به سمت رودخانه هدايت كرد. به طور معمول پساب حاصل از تصفيه فاضلاب، در ميدان تخليه سپتيك قرار مي گيرد كه در نهايت سبب تصفيه بيشتر مي گردد. البته بايد توجه داشت كه تخليه پساب در ميدان سپتيك ممكن است منجر به آلودگي آب هاي زيرزميني شده و مشكلاتي را ايجاد كند.
تعريف اصطلاح « سپتيك »
سپتيك به محيطي اطلاق مي شود كه توسط باكتري هاي بي هوازي درون مخزن ايجاد مي گردد. باكتري هاي بي هوازي تمامي زباله ها و مواد آلي موجود در مخزن را تجزيه مي نمايند. سپتيك تانك را مي توان همراه با ساير واحدهاي تصفيه خانه فاضلاب اعم از سيستم هاي هوازي (هوادهي اجباري مصنوعي) و يا بيوفيلترها مورد استفاده قرار داد.
لجن فاضلاب با سرعت خاصي تشكيل مي شود كه به آن سرعت تجمع لجن گفته مي شود، لازم به ذكر است كه سرعت تجمع لجن بيشتر از سرعت تجزيه توسط باكتري هاي بي هوازي مي باشد. با توجه به مطالب ذكر شده لجن تجمع يافته بايد به صورت دوره اي از مخزن تخليه گردد كه اين كار به صورت هر ۶ ماه الي سالي يكبار انجام مي شود و دفع لجن ته نشين شده به شكلي مناسب دفع انجام مي گيرد.
نحوه قرارگيري سپتيك تانك در زيرزمين